Kanan Tamneira...

Details
E raonira ni katoa teekan mataniwin maiura, ao e maiu,  Iesu, irarikira,  n taainako.
Bai aika a riki nakoira, ti kona n tabetai ni kangai ba a manenanti, ma bon akea te manenanti iroun Iesu, ba e karaoi ao ni kangaraoi, ke ni kangabuakai,  bai nakoira, n riaina are e a kaman nori, ngkana ti tibáa tabeaiangara ma Ngaia, ao ni kaomataa ba ara Uea, ao Atuara,  ni maiura, n tainako. E nori naba teimatoan tabetaben nanora Irouna, e ngae ngke ti mamaara, ao e tabeakinira naba, n te aro ae e  kororaoi.
Teuana riki te bai ae e kakawaki bon te BUBUTI nakoina ao te KAKATITUARAOIA. Ti kona n ataia ba E raonira, ma ti mámáninga ni kaomataa ni koaua, ao ni karinea ni koaua, n arora,  n tomaira nakoina n tainako,  ni bubutia ao ni manga katituaraoia. 
E anganira inaomatara ba ti na karinea ba Atuara ke ti na aki, ti na bubutia ke ti na aki ao ti na kakatituaraoia ke ti na aki.
Ngkana ti butia ao e na anganira, ngkana ti ukeuke ao e na reke ao ngkana ti karebwerebwe ao e na kaukaki ba E ongo ao E a kaman nori ara iango ao baika ti na karaoi ao E kakaonimaki. Ngkana ti ururingnga ni kakatituaraoia ao aio mamaten Nanona ba a botaki ni koaua nanora ma Ngaia inanon kimareirein ara tangira ma Ngaia.
Ao ngkana ti tarai baika a riki inanon ara reitaki ma Iesu, ao ti bon kakoaua ba akea te manenanti ba E bon kataui ba ana riki, ao ti miakina iai mimitongina, mákana, ana kakaonimaki ao ai bon kororaoin Ana Tangira ibukira, are a bon baro iai rannimatara ao ni koburake ara tangira Nakoina. Te kamimi are iriana, ba e baro naba ara tangira nakoia raora ni kabane n te tai anne! Are nanona ba ti riai ni kakatituaraoi ni katoa miniti!
Aio te rongorongo ae e uarereke man te boki ae 'Rinanon ana Taratara Iesu"  are e bon kaota aron maiun ngkoa Iesu iaon te aba , ao are bon arona naba nakoira ngkai e maiu ibuakora, ma ti na ti BUTIA.

N te ingabong teuana iaon kawaia n nako Ierutarem ao e uti Iesu ma Ana reirei n te kawa teuana ao imuin amarakeia ao a nakon te maniba n te kawa ba ana karekea aia ran ni kabururu man tebokia.  A bo ma uoman aine n te maniba, ake a roko man aia nnenaroka (farm) ae e uakaan.
"I kona ni buoki ngkami," E kaekaia neiere e ikawai riki. "Ngkaa ba N na itii ami ran ao Nna kanoai nnen ami ran," ao e anai nnen aia ran ni kanoai.
E kaekaa Iesu ni kangai "Ko raba n am akoi," ngke E anaa nnen Ana ran mairouna.
"Ko raba," a kaeka naba Ana reirei.
A maroro man kaoti araia ao e kaotia Iesu ma Ana Reirei ba ana nako Ierutarem. 
E tabeka ngkanne ana  BUBUTI neierei ba ngkana arona ba aki kawaekoa, a kona n tiku ni buokia tabeua te bong? E kaotia neierei are tamaia e a mamara ba e a kara ao máneia are e ikawai, e uarereke ae e kona ni karaoia ba e bungiaki ni mauku, ao aia nnenaroka ae e bubura, a bon iremwe ni ununiki iai n te aro are anang aki ooa tain te ununiki, ao ana akea kanaia nakon te tai are imuina.
A bon aki kan tiku ana Reirei Iesu ma e bon kariaia Iesu ao a tiku tenibong ni buokia aine aikai.
E unika te nnen aroka ni kabutaa iaan te riringa, Iesu,  ni baina, ni maonona, ni korakorana ae e bánin, e aki kamakoro ke ni itera ke ni katenmakoro ma e banin, n raonia ana Reirei ao taari ake aine akekei ao maneia are a mauku rangana ni kauaai.
Tiaki ti anne kanoan ana tangira Iesu are e anga man ana BUBUTI neiere te karimoa.
E kamarurunga máneia man maukuna ao e kimareirei tamaia ni motirawa ikeikena, ngke e a ataia ba e a mate inanon bain te Atua, are e tei imatana, Iesu!!!! Iesu e anganiia natin te unimane aio kaotaakin nanoia ao tamneia, ba e motirawa tamaia inanon te kimareirei ao te mimitong ngkai ea nora ana Uea ao Atuana, ao a manga onrake n te kimareirei,  n taraa kaua Iesu ao ni kinaa raoi. Te nanokawaki, e onikaki nakon te kimareirei ae akea kabotauana are e tiku ma ngaia inanon maiuia.
E aki manenanti kaotin Iesu n te kawa arei ao kaean te manibá irouna ni kauia raoi rokoia aine akekei. E a kaman ongo aia tangitang aine akekei ma m'aneia ao tamaia ma nanoia ae a tan nakon te Atua ibuakon aia rawawata. E kakaonimaki Iesu, ao e maiti riki ae e anga nakon are a kantaningaia! Ko raba Iesu.Ti katituaraoiko Iesu. Ti tangiriko Iesu.

Details
Ti a reitira n te bong aio ma Tinara Nei Maria, Ueaia Anera ma kain karawa, n aia  toa kaini karawa n te bong aio, n neboa te Atua ma ngaia, ibukin maiuia ake a tia n tokanikai iai ao ngkai a roko inanon kimareirein ao mimitongin te Atua. Ti a bon reita naba ara kakaitau nakoia n aroia ni kona ni karokoi ara tataro ao n 
onnon ibukira nakon te Atua ngkai a bon roko i rarikina, ba ti na buokaki, tiaki ti ni kainnanora n te rabáta ma ni kainnanora n 
tamneira riki.
Ti na keiaki inanon maiura, ao man aia tataro n ibuobuoki kain karawa ibukira, ba ti na kona naba n roko inanon ana kimareirei ao 
mimitongin ara Uea Iesu.
N te Taramo n te tai aio ao ti ongora aron te Atua ba bon Ana bái te aonnaba ma báai nako ake a mena inanona ngkai e bon karikii.
Ti tuangaki naba naba aroia nake a na kona n waerake nako matana n Ana tabo ae tabu, bon ti aomata aika akea barekan baia ao nanoia 
aika a bon itiaki; aomata aika a aki reita tamneia ma te aki koaua ke te kewe ......Ti bon ongora naba aroia aomata aika a tia n tokanikai iaon kanganga n aia borau n te aonnaba ao a raneanea mainainan aia kunnikai man raran te Tibu te Tei. 
E koaua ae e kanganga aron te kekeiaki ma iai arora naba are e tuangira Iesu ba a tataninga Anera,  n ai aroia kaini karawa n tauraoi n buokira n tainako..ngkana ti butia.
Aio te rongorongo ae e uarereke ae e na kona ni bubuokira iaon ara borau man te boki ae 'Rinanon ana taratara Iesu'.  
E bon kararoa Iesu ma ana abotoro n tataro ao imain ana maroro ma Tamana ao e kaoti Santo Mikaere are e bobaraki imatana ni kangai, "I toro Iroum Nna ongo am taeka,  tera ae ko tangiria ba N na karaoia?"
E kaeka Iesu ni kangai, "Nako tararuaia au reirei, kawakinia ngkai I aki mena irarikia, ba I ataia ae a na kakiriweaki iroun teuare e buakaka." 
Ngke e oki Iesu imuin tabeua te aoa ao e a noria ba a tia ni kiriwe ana abotoro! E rik te un mairoun Mataio ba e un n ana karaki Iakobo ma buburakaein ana ika are e taku ba e reke irouna.
"Ngke I okira te kaemba ao I noria ba a bon tiba tia n un. E buru matan Iuta Itikariota. Anterea e tibu riana. Batoromaio e makoro 
riana."
"Tera ae e riki?"I titiraki ao are I a bon kaman ataa te bái are e riki.
E kaeka Betero, "E bon rangi n nakoraoi bai nako ngke ko nako ma inanon ti teutana te tai ao e a riki naba te kauntaeka ibukin te 
bai ae e rangi n uarereke. Anterea, Batoromaio ao Iuta, a bon oro.  I taku ngai ba a nang bon ikamamate ibon irouia. I kataia n 
tautauia ao I a rangi n un ao I a manga ira aia kauntaeka...ma e rangi ni kamimi ba n te tai naba arei ao I a namakina naba te 
raoi.  Ao ngke I namakina arei ao a bon bane naba ni manga namakinna raou aikai ni kabane.  Bon te kamimi. Teuana te miniti ti bon 
kiriwe ao te miniti are imuina ao ti a bon raoi naba. I bon aki ota iai, ma e ngae n anne ao tia tia n raoiakinira ao ti a manga 
iraorao ngkai."
A bane ni kaota aron mimia n te kiriwe are e a bon onikaki naba nakon te raoi ao a titirakina Iesu ba e kanga n riki arei.
"Raraou, e ekinakoi ngkami teuare e buakaka ao e kariki ngkami ba kam na aki boraoi n iango ao n kaitaraingkami n un ao ni 
kaikoaki ngkami ba e karina te un inanomi.... E roko ikai Tatan ma Tamau e kanakoa ana Anera ba e na katani ngkami ao man tararuai 
ngkami" I kaeka.
E titiraki ngkanne Timon, "Ao aran te Anera anne Mikaere... ba I ongo arana inanon te eea?" I kaeka, "Eng arana bon Mikaere, ae te 
Natiniuea ni karawa ni koaua. ..A mwaiti Anera i karawa. Ngkana kam weteia ba a na kawakiningkami man buoki ngkami, ao a na roko."
"Ma kai ai bon akea ae weweteia Anera ni bong aikai." E kaeka Toma ma te raraoma ni bánaana. 
"Ngaia raoi anne Toma, ma taian Anera, a tataningaa weteaia ba a na ibuobuoki n tainako. Ko na bon ti bubutiia.  Bon te b'ai ni 
kananokawaki n tai aikai b'a a rangi ni m'aiti aomata aika a kakeai bonganaia Anera...Anera aika a tia ni karaoi ibuobuoki aika a rangi ni 
m''aiti nakon te botanaomata man taai akekei ngkoa...Anera aika ana metintia te Atua...ao anera aika taan kawakinia aomata...a 
kakeaki irouia aomata. Ma tiaki aio aron ana baintangira ni kabane te Atua?..a bakataeaki ao n kakeaki bonganaia irouia aomata? 
Ngkana kam tataro ao tataro ma te tangira ibukin am Anera. Tataro ibukin ana ibuobuoki ,ao tataro ibukin ana kakawakin inanon ana 
Tangira te Atua." I kaekaia,  ma au iango iaon te bobuaka are e a tiba tia n riki imarenan Mikaere ma teuare e buakaka.
Ti a butia Nei Maria, Ueaia Anera,  ba e na kataua Santo Mikaere ma ana anera ma kain karawa ba ana teimatoa ni buokira n tainako ngkai ti reita aia nebonebo nakon te Atua, n te bong aio.

Details

Iai te kuna ni Kiribati teuana ae rangi n taneiai te aba n ongongo rimoa ae kangai taekana, 'Are i eta te nanorieta ao are i nano te nanorinano...ukera nnem ae raoiroi."

N te bong aio ao E rereinira Iesu arora are na kona n reke iai iroura te rau ao te raoi ni koaua ao te kona ni kakoaua maiun ni koaua te Atua i nanora. A na reke baikai iroura ngkana ti maiuakina te nanorinao ao te nimamannei.

Tariu ao maneu ti na riai n taratara raoi ba ti na aki m'ane n ana kariri te kamoamoa ao te kan atongaki. Ti na kawakinira ba ti na aki iraraang n ana maamanai wanawanan aonteaba ma te rabata. E bati ana katikitiki te rabata ba ti na kaota tamneira ae tamaroa nakoia aomata n ara taetae are e aki irianaki ma te makuri. Ba e boto ana kariri te rabata i aon kateimatoan tamaroan tarara ma i tinanikura ao tiaki n te nano. N arora ni maiu aio ao ti a bon reke ngaira ngkanne ba te koraki are e taetae Iesu nakoia ni kangai,"Te koaua ae I tuangkami, ba a tia n reke kaniwangaia" (Mataio 6,2).

Ma e tangiria te Tamnei ae Raoiroi ba rabatara aikai a riai ni kabuekaki ao ni kaitiakaki ba ti aonga ni karekea te nanorinano ao te taotaonannano, te itiaki ao te raoi. Ma ae kakawaki riki bon makan te Atua, ao matennanoan wanawanan ao ana tangira te Atua te Tama, te Nati ao te Tamnei ae Raoiroi. Ba te kamoamoa bon te aki tauraoi ni butimai arora are ti a tia iai ni karikaki iroun te Atua are nanona ba ti kan riki n Atua. Te kamoamoa bon te moani bure irouia ara bakatibu are e kabua mairouia te aro n natinaki iroun te Atua ao te maiu inanon te kimareirei. Te nanorinano bon te tauraoi ni butimaea nnera are ti a tia karikaki iai are nanona ba ti riai n neneboa te Atua ao n toro irouna n ti Ngaia n aki toki.

Ti na taratara raoi ba ti na aki kabanei ara tai ibukin karean kamoamoakira ao kakannatora ba bon ngaia ae e na kabua ana Tangira te Uea ma inanora ao e na karikira ba ana toro teuare buakaka. Ti na bubuti ba ti na anganaki te wanawana n Atua ni kona n rinea nnera ae tamaroa are na karekea nakoira te maiu ma te Atua n aki toki.

Details
Iesu bon ngaia ae e tautaeka, i karawa, n te aonnaba, i abara, n ara kawa, n ara communnity ao n ara utu, ao ibuakoia uoman ke teniman ake a botaki n arana, ibukina ba Natin te Atua ae Ana Natiniuea ae te rikitemanna are e roko n Uea ni koaua iaon bai aika a maiu ao aki maiu, ake e bon karikii, iaon te aba, iannang, iaontano ma aantano ao marawa ma karawa.  Bon  tiaki ngaira.
Inanon ara botaki nako, n aron ara botaki ni Kaeritimatiki, inanon ara botaki n Ana Tanga Nei Maria, inanon ara Utu ni mwengara ao ara Utu n te Ekaretia, ao iaan ara tautaeka ni Kiribati, ao ti bane ni mena ian ana kairiri ma ana tautaeka Iesu. E anganira Iesu ara taan kariri n ara utu ao ara botaki n tataro, ake a tia n rineaki ao ni kamatoaki n ana rinerine te Tamnei ae e Raoiroi ao iroun te Ekaretia rinanon te Berita ma te Takaramentu ni Mare ao nakon te Nakoa ae Tabu ao ti bon bane ni kabaeaki n nakoa aikai n te reitaki ma ara tia Kairiri ao te tia tautaekanira ae Iesu. Inanon naba ara kaawa, ao iai babaire n aron waki ni kairiri ake a bon kairaki irouia ara unimane ma unnaine ke mataikawai. Nakai a bon anganaki te muiokoaki naba Iroun Iesu are bon te tia tautaekanira.
E karikira ao e bon tautaekanira naba Iesu ao tiaki ngaira.
E riki n aomata n arona n Uea ao n Atua  ao e wakina te aro ni kairiri ao n tautaeka ae ti na bane ni karaoia. Ni bai ni kabane, n ana reirei inanon maiuna, n ana nanoanga, n ana kamarurung ao ni kamaiu, ao bon katokin kororoina ni marakina ao matena, e kaota te kouaua ao te eti, te nanoanga ma te Tangira. E tabeakinira n ara kainnano ma ara kanganga nako n aki kakaokoroia ke n tarai aron ara kairua. Te kabanea n mimitong n nakoana ni kairiri ao n tautaeka iaora bon arona ni butimaea aron kamaiuakira ni maraki ao ni mate ngke akea riki angan kamaiuara ba ti arei. Ao kaotakin arona n Uea iaon bai nako ao te mate, nakoira, ba e Uea ao Ngaia naba te Atua, bon mangautina.  Aikai E butim'ai ao ni karaoi inanon te kamangoria ao te nanorinano nakon Tamana te Atua, ibukin tangirakira ae e kororoai Irouna ao ba ti na aki bua man te kimareirei ae ti ti kona namakinna mai inanon Atinibanna ae e ikeike n tangirira n tainako.
Aio te katei ni kairiiri ao n tautaeka ae e moamoa iaon waki n tautaeka nako ae e anganira Iesu ba ti na touamuina. 
Aio te bai ae ti bane ni m'amaninga n tai aika a m'aiti. N taai aikanne ao ti kakoaua ba iai te mengabuaka ao te aki nakoraoi are e namakinaki, n ara utu, ara botaki, ara community ao abara, ao ti kona ni kangai ba akea Iesu ikekei ke n te waki arei. Iesu bon te tia b'aib'ai naba ni baai nako, n ara utu, n ara kawa, n ara botaki ao n abara ae Kiribati. Aio naba are ti m'am'aninga n tabetai ao e karika te uneaki iroura ngke ti kona n onimakina Iesu ba e nori aron tararuakin ana bai iroura ao irouia raora, ao e tautaeka iaon babaireakiia n tokin te babaire ao tiaki riai n uneaki ke n babaire buaka iaoia.
Ngaira taan kairiiri, ti a butia Iesu n te tai aio ba ti na kona ni kina ba Ngaia bon te tia tautaeka ae ti mena iaana ba e karikira ma ara botanaomata aika e muiokoira iai. Ngkai ti kina ba bon mataniwin ara aonnaba, maiura, ara tautaeka ao ara botaki ma ara utu, ao ti na butia Tamneina ae e Raoiroi ba e na anganira karea ake ti kainnanoi n ara waki ni karaoa te kairiri ni mangan ana tautaeka aika e muiokoira iai n te tai aio. E kakaonimaki nakon ana taeka ao e tuangira ba a reke Irouna bai ni kabane aika ti kannanoi ibukin tii ana makuri, tiaki ibukin ara makuri.
Aio te onimakinaki ae e moa iaon onimakinaki nako. Ao ti ataia ae te kabanea ni kamama, ni b'aka iaon te aba, bon te b'aka inara ibukin te aki onimakinaki. M'aitira riki aron namakinan anne imatan te Atua ibukin onimakinara ni kairiri ae e anganira ngkai, ao riki, ngke ti bon aki riai n reke te aki onimakinaki ba E a tia Ngaia n anganira te katoto ma aron te banna ni kairiri ae ti riai ni karaoia.  Irarikin te aki onimakinaki imatan te Atua ao bon iai naba iteran te kairua anne are  te aki ongotaeka nakon te kairiri ba ti a riaon Iesu are te mataniwi iaora riki ao ti bure n anaa Nakoana are te tia baibai ni bai ni kabane ao ngaira bon ti ana tabonibai.
Ngaira kain te botaki ao taan kairaki, ngkana ti manga kan taua te kairiri ke ni kan neboaki, ao ti na bane ni kunea ba e a tangim'aaka riki banaara ma ara makuri nakon ara tia kairiri ao e bon tangim'aaka riki arora aikanne nakon Iesu. Ai bon kamoakira ao tiaki kamoakin Iesu. Ti na kunea ba tia birinako man nakoara are te ibuoka n iango ao te kaetieti inanon te koaua ma te eti ma ara tan kairira,  Tia ekiianako aomata ake e a tia ni muiokoia moa Iesu ba ana karaoi ana babaire ni kairiri n te tai aio, ao ti bon ekanako naba Iesu n nakoana ae bon te tia kairiira ao ara Uea.
Ao e taku ana taeka Iesu nakoira man ana Euangkerio Ruka n te bong aei ba ngkana ti kaoia aomata nakon ara baka n amarake, ao ti na aki kaoia raraora aika a kaub'ai naba n aiarora ba muina ana manga kaoki muin ara akoi nakoira, ma ti na karaoa ara bakanamarake ao ti na kaoia kainnano, ake a toabuaka a m'auku ao mataki ao ti na kakab'aiaki n tain te mangauti, ibukina ba aki kona ni kaboi muin ara akoi. Aio raoi ara waki, ni kairiira ana botanaomata Iesu ake e muiokoia iroura,  inanon nakoara ni kairiiri aika e anganira Iesu n te tai aio.

Details

Teuana kanoan ara Onimaki ae kakawaki ba ti mena inanon ana Ekaretia te Atua ae e Katorika ao e Abotorika. Are nanona ba e kabuta aonaba ao e mananga mairouia Abotoro. E taku St Bauro nakoira n te bong aio ba ngaira kain ana baronga te Atua i aon te aba ngkai ti bwebewerake mairouia abotoro ma burabeti ao a tia n unikaki inanora te onimaki ao te kamaiuaki mairoun te Atua inanon Natina ae Iesu.

Inanon te ewangkerio n te bong ao ti ongora aron Iesu ngke E rineia ana Abotoro. I taku ba bon te titiraki ae kakakwaki ikai ba "tera bukina ngkai E rineia ana abotoro Iesu"? I taku ba e na bon rangi ni matata bukin aio iroun Iesu ba E rineia ana Abotoro ba a na reitanako Ana makuri ni kamaiu ngkai E a kaman ataia ae E na tiringaki ao E na manga okira Tamana i Karawa.

Ao tera ae E karaoia Iesu ni katauraoia ana Abotoro? E reireinia Iesu ao E tiba mauina ma ngaia ao imuina e karuoa nakoia te Tamnei ae Raoiroi. Irarikin anne ao ngke E nang waerake ao e taku nakoia, "Ba noria, N na tiku irarikimi ni karokoa tokin aonaba". E kakawaki iroura ngkanne ba ti na aki toki ni kakamarakeira n ana Taeka te Atua ao n Rabatana n te Eukari ao ti na butimaea mani kainaomata ni koaua inanora te Tamnei ae Raoiroi ba ti aonga ni karaoa Nanona ni uotuota te Rongorongo ae Raoiroi ni karokoa tokin aonaba ao ni babetitoia aomata n aran te Tama, Te Nati ao te Tamnei ae Raoiroi.

Ti kona n nora aroia Abotoro ni waaki imuin Iesu ba a rineia naba taan kairiri ake a na manga reitanako tataekinan te Rongorongo ae Raoiroi nakoia aomata nako. Tariu ma maneu, ti na kakatonga ngkai ti a tia n rineaki ba kain ana baronga te Atua inanon te Ekaretia Katorika are e kateaki iroun Iesu ao ti anganaki irouia ana Abotoro. Ma te bai ae kakakwaki bon te kona n ongo ana wewete Iesu nakoira n tatabemanira ba ti na reitanako te waaki. Ti na tauraoi n riki ngaira ni kabane ba taan reitanako aia makuri abotoro ake a moan kanakoaki iroun Iesu. Ti na waaki inanon te koaua are E anganira Iesu inanon te Ekaretia ao ti na kabonganai ana buoka ni kabane ake E a tia n anganira are bon kainaomatan Tamneina inanora ao te tauraoi ni karekea iroura te teimatoa inanon te maiu inanon taian takaramentu aika a tabu, riki bon kabongan ni koaua tikun Iesu i buakora inanon te Eukari.

  1. Ti katanaki ni koaua i roun te Atua
  2. Te kantaninga inanon te bai ae ti aki noria.
  3. Ana baintangira te Atua ae te Makuri ni Mitinare
  4. Tia tangira Iesu n arona nako.
  5. Ti na aki koreaki ni karenakoaki.