Kanan Tamneira...

Details

Written by Uriam Timiti

Created: 13 October 2021

Wiiki 28. Katenibong

Warekan ana Reta Bauro nakoia I Roma.  2: 1-11 

Akea kabebetean am bure, ngkoe te aomata nako ae ko motikitaeka. Ngkai ko motiki taekaia aomata, ao ko boni kabureko boni ngkoe, ba ko karaoi naba baikanne, ngkoe ae ko motikitaeka. Ti ata ana motikitaeka te Atua ba e rinanon te koaua i bukia akana karaoi baikanne. Ao ko na kanga n tibanako ma ana motikitaeka te Atua, ngke ae ko motiki taekaia akana karaoi baikanne, ngkai ko boni karaoi naba? Ke tao ko kaakeaa ana akoi te Atua ma ana taonannano ma ana nanoanga, ao ko aki ata ana akoi te Atua ba e kairiko nakon te rairannano? Ngkai ko kamatoa nanom ma n rawa n rairaki, ao ko kaikoa te un ae korakora i maini bongin te un, are e na kaotaki iai ana motikitaeka te Atua. Ba E na angan te aomata nako boon ana makuri, ba te maiu ae aki toki nakoia akana nanomaka ni karaoa ae raoiroi ma n ukera iai te mimitong, te neboaki ao te aki mamate; ma bon te un ma te karekekai nakoia akana kakiriwe ma n rawa nakon te koaua ba a ira nanon te buakaka. E na anga te rawawata ma te maraki nakoia aomata nako aika karaoa te buakaka: nakoia I Iutaia moa, ao I muina nakoia I Erene; ao E na anga te mimitong, te neboaki ma te raoi nakoia akana karaoa ae raoiroi, ba I Iutaia moa, ao I muina I Erene, ba akea te nanonano iroun te Atua. 

Te Taramo    61: 2-3, 6-7, 9

 Kaekana:  A na morokaki taekara Te Uea, ko kaboia aomata n ai aron aia makuri. 

Ti te Atua raun tamneiu, E reke buokau irouna.

Ti Ngaia au Ba ma au nono, Ao katanau: I teimatoa irouna.   K 

E onimakina te Atua tamneiu, E rau nanou irouna.

Ti ngaia au Ba ma au nono, Ao katanau: I teimatoa irouna.  K 

Katani ngkami iroun te Atua, aomata nako, Onimakinna n tai nako,

Kauki nanomi nakoina, Ba katanara te Atua.      K 

Alleluia, alleluia.

Am taeka, te Uea, bon te koaua: Katabuira i nanon te koaua.  Alleluia. 

Warekan ana Euangkerio Ruka. 11: 42-46

E kangai Iesu nakoia Baritaio: “Kam na maraia, ngkami Baritaio, aika kam anga kabuian ami bai te minte ma te rue ao kainamarake ni bane, ao kam kaki te eti ma tangiran te Atua! Kam riai ni karaoi baikai n aki kaki baikekei. Kam na maraia, ngkami Baritaio! Kam tangiri moa ni nne n tekateka i nanon tinakoka, ao kam kani kamauraki ni maraen te kawa! Kam na maraia, ba ai aron ruanimate ngkami, aika aki noraki ao a toubekaki n aki ataki.”

E taetae ngkanne temanna te tia reirei te Tua ni kangai: “Te Tia Reirei, ti matauninga naba ngaira n am taeka anne!” E kaekaia ni kangai: “Kam na maraia naba ngkami, tan reirei te Tua, ba kam katokai uota aika moan te rawawata i aoia aomata, ao kam aki ring n tabonibaimi teaina!”

Tibatiba: Ti na kaboaki n ai aron ara makuri iaon te aba

Tariu ao maneu iai te koaua ae riai ni matata raoi iroura ba tera ae na riki nakoira ngkana ti a kitana te maiu aei ao a nang motkaki taekara. E kanga raoi aron motikan taekara ao antai ae E na motiki taekara? N te bong aio ao ti kauringaki ba a na kanga aron motikan taekara. N te moan wareboki ao ti ongora aron tuan te aomata ae motiki taekaia aomata ba e na maraia. E na reke kaina ao e na anganaki te kammarakaki ibukina ba e motiki taekaia raona nakon te kammarakaki ngkai ngaia i bon irouna e kakaraoi makuri aika kaitara ma bai ake e motika iai taekaia raona. Are nanona ba e kabuakakaia aomata ibukin aroia aika buakaka are e bon kakaraoia naba ngaia. Inanon ana motikitaeka ao e a tia naba ni kaakea ana akoi ma ana nanoanga te Atua are e kairira nakon te rairannano. Ba ngkana ko motikitaeka ngkoe ae ko aki ata ana akoi te Atua are e weteiko nakon te rairannao ao ngkanne ko na bon karokoa unin te Atua ao E na bon anganiko uan am makuri ae te rekenikai ao te kabuakakaki n aki totoki i mone.

N te ewangkerio ao e a manga kaoka ana kamaraia Iesu nakoia Baritaio ibukin aroia ni kan kamoamoaia i mataia aomata ba angkoa aomata ngaia aika raoiroi ngke a bon kakaraoi makuri aika buakaka. Ao e kamaraiaia naba baritaio ibukin aia makuri ae a kukurei n tai nako ni katoka te rawawata iaoia aomata ba aonga ni maiu inanon te kabaia ma te kukurei. Ai ngaia ae bon riai ni matata ni koaua iroura ba baika ti karaoi inanon maiura ngkai boni ngaia ae ti karekea iai te kaniwanga ba te maiu ae akea tokina inanon ao te mimitong ke ti na kabuakakaki ae akea tokina ke te te mate ae akea tokina i mone. Motikan taekara bon man uan ara makuri aika ti karaoi iaon te aba.

Details

Written by Uriam Timiti

Created: 07 October 2021

Wiki 27            Kaabong 

Warekan ana Boki te burabeti ae Maraki. 3:13-30

E kangai te Atua: A matoatoa ami taeka ni bukinai. Ao kam taku: “Tera ara taeka ae ti bukiniko iai?” Kam kangai: “Akea manen te toro iroun te Atua; ba tera arora ae reke ngkai ti kawakin ana tua, ao ngkai ti nakonako n nanokawaki i matan uean aonaba? Ti taku ba a kabaia tani kainikatonga: a reke aroia akana karaoa ae buakaka; a kata te Atua, ao a bon rau.” Ma a taetaenikawai akana maka te Atua. E ongora te Atua, ao E ongo; ao koreaki te boki i matana, i bukia akana maka te Uea ma ni karinea arana. E kangai Uean aonaba: “A na riki ba oin au bai n te bong ae I tabe ni iangoia. N na nanoangaia, n ai aron te karo ae nanoanga te nati ae beku i bukina. Ao kam na manga ata okoron te raoiroi ma te buakaka, ao okoron ane toro iroun te Atua ma ane aki. Ba ae nangi roko te bong ae kabuebue n ai aron te ai; ao a na riki ba ai aron te mange tani kainikatonga ma tani buakaka, ao e na kabuokiia te bong arei, n akea nikiraia te waka ke te manga. Ma, ngkami aika kam karinea arau, e na oti i bukimi taai ae te eti, ao e kakamaiu riringana.” 

Te Taramo 1: 1-4, 6

Kaekana: A kabaia akana onimakina te Uea.

E kabaia te aomata ae aki irarang Irouia akana buakaka,

Ae aki toua kawaia tani bure, Ae aki raonia tani kakaniko,

ma e kukurei n ana tua te Uea, Ae mamanewea ana tua ni ngaina ao ni bong. K.

E kakatonga te kai ae unikai, I etani karanga,

Ae anga uana n taina; A aki rarai bana,

A materaoi ana makuri nako. K.

Tiaki aroia akana buakaka, tiaki aroia! Ba a katotonga te mange, Ae ubara nako n te ang.

Ba E kawakini kawaia akana raoiroi te Uea, ma e bua kawaia akana buakaka. K. 

Alleluia, alleluia.

I onimakina te Uea, I kakoaua ana teaka. Alleluia.   

Euangkerio 

Warekan ana Euangkerio Ruka. 11:5-13

E taku Iesu nakoia ana reirei: “Aongkoa iai temanna iroumi ae iai raraona, ao e kawaria n te nukanibong ni kangai nakoina: ‘Raou, N na tangoi am bwerena tenua, ba e roko raou temanna ni kawaina, ao akea au nikira nakoina.’ Ao aongkoa e kangai teuarei mai nanon ana auti: ‘Tai kumeai, ba e in te mataroa, ao I a wene, ngai ma natiu: I aki kona n teirake n anganiko.’ I bon tuangingkami, ba ngkana e aki teirake n anganna, ngkai bon rona, ao e na bon teirake i bukin ana imanono, ao e na anganna baika e kainano iai ni kabane. Ao Ngai I taku nakoimi: bubuti, ao kam na anganaki; ukeuke, ao e na rekre iroumi; karebwerbwe, ao e na kaukaki nakoimi. Ba ane bubuti, ao e na anganaki; ane ukeuke, ao e na reke irouna; ane karebwerebwe, ao e na kaukaki naoina. Antai te tama iroumi ae na angan natina te atibu ngkana e butia te bwerena? Ke tao e na anganna te naeta ngkana e bubuti te ika? Ke tao te tikaobian ngkana e bubuti te bunnimoa? Ngkai kam atai baika raraoi n angania natimi, ngkami aika kam buakaka, ao ai batira riki nanon Tamami are i karawa ni kan anga te Tamnei ae Raoiroi nakoia akana butia.”

Tibatiba: Nei Maria ae Uean te Rotario tataro ibukira

Ti reitaki ni karaba te Uea n ana kakawakin nakoira ni kabane ngkai e karokoira n te namakaina ae Okitoba are bon ana namakaina Nei Maria ao ai moarara riki ibukin te bong aio are bon ana toa Nei Maria ae Uean te Rotario.

Ti kakoaua ba e bati te ingainga ao te kakatauraoi imain te bong aio, ao e bon tannako te Baeriti (parish) teuana ma teuana n aron ana bukamaru ni karaoa aia nebo ao aia kukurei ni kaota aia akoi ma aia tangira nakon tinaia Nei Maria ae Tinan Te Atua. Aio bon reitan ana katei te Ekaretia ke irouia te nati ni Katorika i aonnaba ni kabuta ba te karabaraba nakon te Atua ae tamara ibukin taian tokanikai ake a noraki ao man kakoauaki imuin te tataro ke kabonganan te korona ke te rosary. E moanaki te katei ao te toa aio inanon te ririki 1573, ngke e tabangaki karaoan te tataro n te korona iaon Eurobe ibukin te buaka (war) ni kataraia Kiritian ao riki te Ekaretia Katorika iroun aro ni Muslim. N te bong ae 7^th Okitoba 1573 ao e kamatoa Bobe Pius V ba e na moanaki te toa aio ngke e a tokanikai ana tanga ni buaka Eurobe ni kaitara te Muslim are e kakoauaki ba e bon reke man te tataro ao kabongan te korona. 

Ti bon uringa naba te Tama ae St. Tominiko are bon ngaia te moan aomata are e moan anganaki man rereiaki te korona iroun Nei Maria n te ririki 1206 n te kawa ae Pouille i Buranti ibukin buokaia bekan ba a na rairaki nakon te koaua ae ti teuana ae te Ekaretia Katorika. E bon anganaki St Tominiko aron kabongana iroun Nei Maria inanon te mii, ao e tuangaki ba te korona bon ti ngaia te bai ni buaka ae makaroiroi ni kaitarai makuri buaka ao makuri ni kaitara te onimaki ni Katorika ake bon ana makuri te riaboro.

Ti kauringaki naba n te bong aei ba kabonganan te korona e na bon buokira ni kananoa nanon taian miterio ake ti kamaeuaki iai. Bon reitan rongorongon te kamaeuaki man te boki ae tabu are e boboto iaon bungian, maten ao mangautin ara Uea ao ara tia kamaeu ae Iesu Kristo. Kakaraoan naba te Korona n tainako bon reitan ao raonakin tinara Nei Maria inanon miterio aika a rangi ni kakawaki man tabu aikai. Bon te tataro ae rangin bebete karaoana ma e bubura uaana nakoim ao nakon te aonnaba. E neboaki iai te Atua Te Teniman Temanna rinanon Nei Maria ao e anganira te onimaki ba inanon ara tai n tataro n te korona ao bon Iesu ao tinana ae Nei Maria a bon raonira inanon kukureira, rawawatara ao kainnanora n tai nako. E bon kangai ana taeka tinara Nei Maria ba “natiu ake a teimatoa n anga ngaia ao ni kaburei maeuia inanon te korona a na bon aki kona ni bua ao man reke n te kanganga ke ni mate.”

Ara bubuti nakon tinara ae Nei Maria ba e na kabatia ana akoi nakoira ma ara utu inanon ana namakaina aio ao riki ni bongin ana toa ae moan te kakawaki ibukira nte bong aio ba e na rikirake tangiran ao ara kakaonimaki nakon te Atua.

Details

Written by Uriam Timiti

Created: 12 October 2021

Wiki 28. Kauabong.

Warekan ana Reta Bauro nakoia I Roma.  1:16-25 

I aki mama i bukin te Euangkerio, ba bon te korakora I bukini kamaiuaia tan onimaki, aika I Iutaia moa, ao I muina I Erene. Ba e kaotaki ana raoiroi te Atua i nanon te Euangkerio n te onimaki, ao I bukin te onimaki, n ai aron te taeka ae koreaki, ae kangai: “E maiu n te onimaki te aomata ae raoiroi.”

Ba e kaotaki mai karawa unin te Atua i bukini buakakaia aomata ma ioawaia, ngkai a kabaea te koaua n te buakaka. Ba a bon ata taekan te Atua ae kona n ataki, ngkai E a tia ni kaootia te Atua nakoia. Ba aron te Atua aika aki noraki, n ataki n te iango, ba a noraki muin ana makuri ngke E a tia ni karika aonaba. E ataki iai makana ae akea tokina ae arona n Atua. Ma ngaia ae akea  kabebetean aia bure, ba a ata te Atua, ao a aki neboia ma ni katituaraoia, n ai aron ae e riai nakon te Atua. Ma a riki ni bangabai, ao a karooaki aia iango aika akea wanawanaia. A baka ni wanawana, ao riki n nanobaba. A kaakeaa mimitongin te Atua ae aki mamate, ao a onea muina ni katotongan  te aomata ae mamate, ae katotongaia man aika kibakiba, aika nakonako ao aika kawakawa. Ma ngaia are E katikuia te Atua ma kaibabarun nanoia ao buakakaia, ake a kamatauningai oin rabataia iai. Ba a kaki ana koaua te Atua, n onea muina n te kewe; ao a taromauria ma ni karinea te bai, n onea muin te tia kariki baai, ae karaoiroaki n aki toki. Amen. 

Te Taramo   18: 2-5

Kaekana:  E kaota, mimitongin te Atua karawa. 

E katanoata mimitongin te Atua karawa,e kaota muini baina tinanikuni karawa,

E karakinna te ngaina nakon te ngaina,e kaota taekana te bong nakon te bong.   K 

Tiaki te taeka, ao tiaki te taetae,Ao akea te bana ae oti,

Ma a roko banaia I tabon aonaba,Ao a roko aia taeka n tian aon te aba.   K 

Alleluia, alleluia.

Te Atua, raira nanou nakoim, ao reireiai am tua. Alleluia. 

Warekan ana Euangkerio Ruka.11: 37-41

E kaoa Iesu temanna te Baritaio ba e na amarake n ana auti. Ngke E roko, ao E kaea nnena n amarake. Ngke e nora anne te Baritaio, ao e mimi, ba E aki tebokia moa i main amarakena. Ma E taku te Uea nakoina: “Bon aekami anne, ngkami Baritaio! Kam kaitiaka tinanikun te mangko ma te raurau, ao a on nanomi: n te babakanikawai ma te buakaka! Kam nanobaba! Teuare karaoa tinanikuia ao tiaki e karaoa naba nanoia? An anga ami bai ba bai n tituaraoi, ao a na bane bai ni itiaki i bukimi.”

Tibatiba: Nanora aika a bainaki ni koaua iroun te Atua

Ti riai ni bane n ataia ba a na babane nanora ni bainaki iroun te Atua ngkana ti tauraoi ni kaburei maiura ni kabane Nakoina ao ti tangiri bai nako ake tangiri te Atua. Ba n tokina ao bon aio te bai ae botau ma ana kantaninga te Atua ngkai bon ti aio oin ana kantaninga ba E tangira kabaiara ma mwengaraoira ao tiaki matera ma katekebuakakira. Ao boni ngaia anne bukin maten Iesu Kristo ibukira ba E na uea iaoia aikana mate ma aika maiu n aron are taekinna St Bauro are kangai ba ngkana ti maiu ke ti mate ao bon ana bai te Uea ngaira. Ngkai E a tia Iesu ni motikia ba E na mate ibukira, ao tera riki ae kona ni karaoia na E na kaota  kororaoin tangirara ao E na riki Iesu ba ti Ngaia ara Uea ao Atuara? Ibukin aio ao e a roko ara tai ngaira imatan ni kaotia imatan karawa ma aonnaba ba bon tiaki ngaira aika ti baibai n oin rabatara na ma bon Iesu ara Uea ma Atuara ae baina rabatara, tamneira ao maiura ni kabane.

Eng E korakora Nanon te Atua ni kan nora te nano ae E ataia ni koaua ba bon ana bai. Ba iai te tangira ae korakora ibukina ae E aki kona n noria? Ke iai te nano ae maraurau ae aki kona ni kabaroa ana tangira ma ana karaoiroi iaona? Tiaki ba E na bon kabaroa ana kakabaia ma ana karaoiroi mai Karawa nakon ane e kabanea ni kaburea maiuna nakoina?

Ngkami tan onimaki mani tani kakaonimaki, nakomai butimaea ao kaitibo ma Iesu: ngkana E bane Nanona ao kukurein Nanona ni kan baini maiura ao ngaira bon ara bai te kukurei ba ti na baina te Atua ibukin kabaiara. E taku ana Iesu nakon Santa Avila: “Teretia, ni karokoa ngkai ao ko tuai ni riki ba au bai ngkoe ni koaua, ma ngkai ko a riki ni koaua ba au bai ni kabane ngkoe ao I ataia ba am bai Ngai ni kabane” Ba e mate Nanon te Atua n tai nako ni kan reitaki ma ngaira, E bon karebwebwe Iesu i matan mataroan nanora n tai nako ba ti na kauka nanora Nakoina ba ti aonga n reitaki n ti teuana ma Ngaia.   

Details

Written by Uriam Timiti

Created: 05 October 2021

Wiki 27           Kauabong 

Warekan ana Boki te Burabeti ae Iona.  3:1-10

E a roko iroun te burabeti ae Iona ana taeka te Uea ae kangai: “Teirake, nako Niniwe ae te kawa ae ababaki, ao kaongoia ae N na tuangko.” Ao e teirake Iona, ao e nako Niniwe, n ai aron ana taeka te Uea. Ao bon te kawa ae moan te ababaki Niniwe, ba tenibong te bong te nakonako i aona. E rin Iona i nanon te kawa, ao e nakonako te bongina. Ao e taetae ni kangai: “Ai ti abui riki te bong, ao e na uruaki Niniwe.” Ao a kakoaua te Atua kain Niniwe; a katanoata te aki mamatam, ao a rabunia n te bua, mairouia ake a kakanato ni karokoia ake a mangori. E roko rongorongona iroun uean Niniwe, ao e teirake mani kaintokana n uea, ao e tekateka i aon te mannang. Ao e takaruaeaki i Niniwe ana moti te uea ma ana mataniwi, ao e katanoataki ni kangai: “A na aki katonga te bai teuana aomata, ma man aika ababaki ma aika uarereke, ao a na aki amaamarake ao a na aki moi n te ran. A na rabunia n te bua, ao a na kanenei banaia n takarua nakon te Atua, ao a na rairaki nako man aroia aika bubuaka ao man aia bure ake a karaoi. Antai ae ataia ngkana tao bitaki nanon te Atua, ao ngkana tao e kaki ana iango ma ni koerikaki man unna ae urarake, ba ti aonga n aki mate?” Ao E nori aia makuri te Atua ba a kaki aroia ake a bubuaka, ao e bitaki nanon te Atua man ana moti ni karekekai are E taekinna nakoia, ao E aki kakoroa bukina.   

Te Taramo 129:1-4, 7-8

Kaekana: Antai ae na maiu, te Uea Ngkana Ko tau muini bure?

I weteiko, te Uea, i nanon rawawatau, te Uea, ongo banau.

Anga taningam Nakon tangin au bubuti. K.

Ngkana Ko tau muini bure, te Uea, Ao antai ae na maiu, te Uea?

Ma Ko kakabarai bure: Ko kakarineaki iai. K.

Ba E nanoanga te Uea, Ti Ngaia te tia kamaiu ni koaua.

E na kamaiua Iteraera man ana bure ni kabanea. K. 

Alleluia, alleluia.

Te Uea, kauki nanora n ongora n ana taeka Natim. Alleluia. 

Euangkerio 

Warekan ana Euangkerio Ruka. 10:38-42

E mananga Iesu ma ana reirei, ao E rin n te kawa teuana. E butimaeaki iroun te aine temanna ae arana Mareta. Iai naba tarin neierei ae arana Maria. Ao e tekateka Maria i matani Iesu, n ongongora n ana taeka. Ma e tabetabe neiere Mareta n ana makuri n akoi aika bati. Ao e rairaki ao e taku: “Te Uea, Ko aki nanoangaai ngkai e katukai tariu ni makuri n ti ngai? Tuangnga ba e na buokai.” E kaeka te Uea ni kangai: “Mareta, Mareta, ko raraoma ao ko tabeaianga ni baika bati.  E aki kainnano te aba ni baika bati, e tau ae ti teuana. E rinea tibangana ae raoiroi riki Maria, ao e na aki anaki mairouna.” 

 

Tibatiba: E rinea tibangana ae raoiroi riki Maria, ao e na aki anaki mairouna.

Tariu ao maneu ti ongora n n te bong aio aron kakawakin te tibanga ae ti riai n ukeria ao ngkana e reke ao ti na riai ni kawakinna ao n tararuaia raoi ba e na aki bua ngkai bon tibangara aikai aika a na karokoira nakon te maiu ae akea tokina i Karawa. A na bon aki kona ni bua tibangara aikai ngkai a bon reke mairoun te Atua. N te moan wareboki ao ti ongora aroia kain Ninive ni butinaea ana rongorongo te Atua are uotia te burabeti ae Iona ba a na rairi nanoia ao a na kitan aroia ni bure ao ni karaoa te buakaka.Eng ti ongo aroia n tauroia n rairi nanoia ba muina ao a kamateaki. N te ewangkerio ao ti ongora aron Maria ao tarina are Mareta ni butimaea Iesu ngke E kawaria n aia auti. Mareta e katabea ana iango ni katauraoa te moi ao te amarake ibukin Iesu ma Maria are tarina e kabanea ana tai ni tekateka i rarikin Iesu ao n ongora n ana maroro. Ke e roko Mareta ni kaota tangin nanona ibukin tarina ae Maria ba e katikua n aki buokia ao e boa Mareta n tuanga ba Nei Maria e a tia n rinea tibangana ae kakawaki n tiku n irarikin Iesu ao n ongongora irouna. Eng a na bon kawakinaki tibangara mairoun Iesu ngkana ti teimatoa ni kakaraoa Nanon te Uea. Ti na teimatoa n nim ma Iesu ae bon ti Ngaia te kawai, te koaua ao te maiu.